Mənzillərdə elektrik enerjisini istifadə etmək üçün hansı kabellərdən istifadə etməli?
Həyət evi və ya mənzillərdə elektrik kabellərinin keyfiyyətli olması, evinizin təhlükəsizliyini təmin etməkdə mühüm rol oynayır.
Kabelin düzgün seçilməsi elektrik sistemin uzunömürlülüyünü təmin edir və enerji itkisini minimuma endirir. Bu yazıda, mənziliniz üçün hansı növ kabellərin uyğun olduğunu müəyyən etmək üçün sizə köməklik göstərəcəyik. Elektrik təchizatı olmayan hər hansı bir bina, yalnız texniki yaşayış üçün yararlı təsnif edilə bilər. Axı, elektrik enerjisi olmadan heç bir rahatlıqdan danışmaq mümkün deyil. Bunun üçün ilk addım bir mənzilə və ya evə elektrik enerjisi ötürmək üçün kabel seçməkdir. Kabel istehsalçıları geniş çeşiddə kabellər təklif edirlər. Bu, tələb olunan həll yolunun axtarışını asanlaşdırır, lakin eyni zamanda təqdim olunan variantların çoxlugu seçimi çətinləşdirir.
Mənzil və ya ev üçün hansı kabeli seçmək lazımdır?
Etiketdə göstərilən material xüsusiyyətləri nə deməkdir və ən yaxşısını necə seçmək olar?
Kabelin düzgün seçilməsi elektrik sistemin uzunömürlülüyünü təmin edir və enerji itkisini minimuma endirir. Bu yazıda, mənziliniz üçün hansı növ kabellərin uyğun olduğunu müəyyən etmək üçün sizə köməklik göstərəcəyik. Elektrik təchizatı olmayan hər hansı bir bina, yalnız texniki yaşayış üçün yararlı təsnif edilə bilər. Axı, elektrik enerjisi olmadan heç bir rahatlıqdan danışmaq mümkün deyil. Bunun üçün ilk addım bir mənzilə və ya evə elektrik enerjisi ötürmək üçün kabel seçməkdir. Kabel istehsalçıları geniş çeşiddə kabellər təklif edirlər. Bu, tələb olunan həll yolunun axtarışını asanlaşdırır, lakin eyni zamanda təqdim olunan variantların çoxlugu seçimi çətinləşdirir.
Mənzil və ya ev üçün hansı kabeli seçmək lazımdır?
Etiketdə göstərilən material xüsusiyyətləri nə deməkdir və ən yaxşısını necə seçmək olar?
Kabel məhsullarının seçilməsi üçün meyarlar
Material
Alüminium – elektrik enerjisini yüksək keçiricilik qabiliyyətinə görə ən çox yayılmış metallardan biridir. Əvvəllər kabel məhsullarının istehsalında, xüsusən də məişət elektrik naqilləri üçün geniş istifadə olunurdu. Lakin alüminiumun keçiriciliyi misdən daha aşağıdır, materialın özü tez yaşlanmaya məruz qalır. Hava ılə təmaslarda və izolyasiya zədələndikdə oksidləşə bilər. Satışda hələ də qiyməti digər alternativ məhsullardan xeyli aşağı olan alüminium kabelləri tapa bilərsiniz. Lakin tellərin aşağı davamlılığı səbəbindən bu cür məhsulların populyarlığı minimuma enmişdir.
Mis – əvvəllər olduqca bahalı bir metal idi, buna görə də ondan yalnız ciddi əşyalar hazırlanırdı. Elastiklik qabiliyyətinə görə, bu cür xammaldan çevik (elastik) naqillərin istehsalı üçün istifadə edilmişdir. Mis əritmə istehsalının modernləşdirilməsi ilə əlaqədar olaraq, bu metal daha əlçatan oldu, bunun nəticəsində kabel istehsalçıları onun istifadəsini genişləndirdilər. Mis keçiricilər çevik (elastik) və təkrar əyilmələrə davamlı olmaqla yanaşı, korroziyaya və aşınmaya da davamlıdır. Onlar artan cərəyan keçiriciliyi ilə xarakterizə olunur. Beləki mis nüvənin (elektrik enerjisini ötürən damar) 1 mm2 en kəsiyi 10 A, alüminium isə 1 mm2 en kəsiyi üçün 8 A enerji keçir. Mis keçiricilər yalnız cərəyanı daha yaxşı keçirmir, həm də onlar işçi şəraitdə daha az qızmaya məruz qalır.
Alüminium – elektrik enerjisini yüksək keçiricilik qabiliyyətinə görə ən çox yayılmış metallardan biridir. Əvvəllər kabel məhsullarının istehsalında, xüsusən də məişət elektrik naqilləri üçün geniş istifadə olunurdu. Lakin alüminiumun keçiriciliyi misdən daha aşağıdır, materialın özü tez yaşlanmaya məruz qalır. Hava ılə təmaslarda və izolyasiya zədələndikdə oksidləşə bilər. Satışda hələ də qiyməti digər alternativ məhsullardan xeyli aşağı olan alüminium kabelləri tapa bilərsiniz. Lakin tellərin aşağı davamlılığı səbəbindən bu cür məhsulların populyarlığı minimuma enmişdir.
Mis – əvvəllər olduqca bahalı bir metal idi, buna görə də ondan yalnız ciddi əşyalar hazırlanırdı. Elastiklik qabiliyyətinə görə, bu cür xammaldan çevik (elastik) naqillərin istehsalı üçün istifadə edilmişdir. Mis əritmə istehsalının modernləşdirilməsi ilə əlaqədar olaraq, bu metal daha əlçatan oldu, bunun nəticəsində kabel istehsalçıları onun istifadəsini genişləndirdilər. Mis keçiricilər çevik (elastik) və təkrar əyilmələrə davamlı olmaqla yanaşı, korroziyaya və aşınmaya da davamlıdır. Onlar artan cərəyan keçiriciliyi ilə xarakterizə olunur. Beləki mis nüvənin (elektrik enerjisini ötürən damar) 1 mm2 en kəsiyi 10 A, alüminium isə 1 mm2 en kəsiyi üçün 8 A enerji keçir. Mis keçiricilər yalnız cərəyanı daha yaxşı keçirmir, həm də onlar işçi şəraitdə daha az qızmaya məruz qalır.
Mis keçirici
Alüminium keçirici
Kabellərin konstruksiyası
Konstruksiyasına görə kabelləri aşağıdakı şəkildə bölmək olar:
• Bir nüvəli bir keçiricili izolyasiya edilmiş kabellər. Tək nüvəli bir keçiricili kabelin quraşdırılması sadə bir prosedurdur. Müvafiq olaraq, daha asan dizayn və az büdcəyə malikdir. Eyni zamanda, artan sərtlik ilə xarakterizə olunurki bu da oz növbsində montaj quraşdırma işlərində çətinlik yaradır.
• Bir neçə teldən ibarət dəstəyə bükülmüş şəkildə, izolyasiya edilmiş bir və daha çox nüvəli kabellər. Belə konstruksiyalı kabellər hər bir nüvəsinin daha kiçik en kəsiyi sayəsində asan əyilir. Buna görə də, bu cür elektrik kabelləri quraşdırma montaj işlərində daha çox istifadə edilir.
• Bir nüvəli bir keçiricili izolyasiya edilmiş kabellər. Tək nüvəli bir keçiricili kabelin quraşdırılması sadə bir prosedurdur. Müvafiq olaraq, daha asan dizayn və az büdcəyə malikdir. Eyni zamanda, artan sərtlik ilə xarakterizə olunurki bu da oz növbsində montaj quraşdırma işlərində çətinlik yaradır.
• Bir neçə teldən ibarət dəstəyə bükülmüş şəkildə, izolyasiya edilmiş bir və daha çox nüvəli kabellər. Belə konstruksiyalı kabellər hər bir nüvəsinin daha kiçik en kəsiyi sayəsində asan əyilir. Buna görə də, bu cür elektrik kabelləri quraşdırma montaj işlərində daha çox istifadə edilir.
Kabellərin en kəsik sahəsi
Naqilin en kəsik sahəsini kvadrat millimetr ilə hesablayırlar. Mənzildə istifadə ediləcək elektrik yuvalarını, elektrik acarlarını və digər avadanlıqları, fasiləsiz elektrik cərəyanı ilə təmin etmək üçün bu göstəricini diqqətə almaq lazımdır. En kəsik sahəsi kabelin cari keçiricilik dəyəri ilə birbaşa bağlıdır, buna görə də yüksək güclü şəbəkələr üçün daha yüksək ötürmə (daha böyük en kəsik sahəli) qabiliyyəti olan məhsullar istifadə olunur. Bu, nəinki mükəmməl enerji təchizatını təmin edəcək, həm də maksimum yüklər səbəbindən naqillərin həddindən artıq istiləşməsi (qizma) riskini azaldacaqdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, şəbəkələrin gizli quraşdırılması (suvaq altı montaj + əlavə qoruyucu boru) istilik çıxarılmasını (istiliyin ətraf muhütə ötürülməsi nəticəsində naqildə soyuma baş verir) ciddi şəkildə azaldır. Yalnız keçiriçi damarın en kəsik sahəsini böyütmək çıxış yolu deyil deyil. Belə elektrik kommunikasiya xətlərinin normal işləməsi üçün sizə uyğun reytinqə malik çoxlu əlavə qurğular - elektrik açarları, qoruyucu modullar (avtomarlar) və s. onun qorunmasının təmin edəcək.
Kabelin izolyasiya örtüyünün qalınlığı
Qoruyucu örtük ikitərəfli təhlükəsizliyi təmin edir - metal keçiricini xarici mühitlə təmasdan qoruyur və insanları elektrik cərəyanından qoruyur. İzolyasiya təbəqəsi keçirici olmayan materiallardan hazırlanır: rezin, plastik, polivinilxlorid (PVC), polietilen və digər polimerlərdən. İstənilən halda, istehsalçı örtüyün qalınlığını müəyyən edən standartlara əsasən hazırlayır.
Məişət texnikası üçün (az enerjili cihazlar, mobil elektrik cihazları) telin izolyasiya təbəqəsi ən azı 0,6 mm olmalıdır.
Sabit elektrik naqilləri üçün ümumi izolyasiyası 1,4 mm, güclü avadanlıqlara və giriş birləşmələrinə enerji vermək üçün 1,8 mm təbəqə ilə izolyasiya edilmiş kabellər istifadə edilir.
Kabel məhsullarını satın alarkən, izolyasiya örtüyünün bütövlüyündən, aşınmalardan, çatlardan və yırtıqlardan əmin olmalısınız.
Məişət texnikası üçün (az enerjili cihazlar, mobil elektrik cihazları) telin izolyasiya təbəqəsi ən azı 0,6 mm olmalıdır.
Sabit elektrik naqilləri üçün ümumi izolyasiyası 1,4 mm, güclü avadanlıqlara və giriş birləşmələrinə enerji vermək üçün 1,8 mm təbəqə ilə izolyasiya edilmiş kabellər istifadə edilir.
Kabel məhsullarını satın alarkən, izolyasiya örtüyünün bütövlüyündən, aşınmalardan, çatlardan və yırtıqlardan əmin olmalısınız.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- Cərəyan keçirən naqil 2. İzolyasiya 3. Dolğu 4. İzolyasiya 5. Qoruyucu zireh 6. Üz qabiq izolyasiyası
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Kabelin izolyasiya rəngləri
Kabel qabığının müxtəlif rənglərin istifadəsi alətlər olmadıqda belə lazımi əlavə məlumatlarını əldə etməyə imkan verir.
Misal üçün:
• qırmızı və ya qəhvəyi naqillər faza keçiriciləridir (L);
• mavi olanlar sıfıra quraşdırılmışdır (N (nol));
• torpaqlama (PE) yaşıl və ya zolaqlı yaşıl-sarı rənglərlə göstərilir.
Həmçinin, kabellər ağ izolyasiyada keçiricilərə malikdir, onları adətən faza xəttinə quraşdırırlar (torpaqlama və ya neytral xətt üçün deyil). Bu yüklü telin müəyyən edilməsində səhv düşməmək üçün belə edilir.
Misal üçün:
• qırmızı və ya qəhvəyi naqillər faza keçiriciləridir (L);
• mavi olanlar sıfıra quraşdırılmışdır (N (nol));
• torpaqlama (PE) yaşıl və ya zolaqlı yaşıl-sarı rənglərlə göstərilir.
Həmçinin, kabellər ağ izolyasiyada keçiricilərə malikdir, onları adətən faza xəttinə quraşdırırlar (torpaqlama və ya neytral xətt üçün deyil). Bu yüklü telin müəyyən edilməsində səhv düşməmək üçün belə edilir.
Yaşıl kabel
Ağ kabel
Mavi (Göy) kabel
Qırmızı kabel
Uyğunluq sertifikatı
Satışa təqdim edilən kabel məhsulları ciddi standartlara uyğunluğu təsdiq edən sənədli sertifikatla müşayiət olunmalıdır. Sənədlər paketinə aşağıdakılar daxil edilir:
Sertifikat - məhsulların yanğın təhlükəsizliyinin təsdiqi.
Uyğunluq sertifikatı - kabel üçün verilən elektrik quraşdırma məhsulunun uyğunluq sertifikatı.
Orta iş şəraitində məişət elektrik təchizatı aşağıdakı en kəsikli kabellərin alınmasını tələb edir:
• Elektrik açarları və işıqlandırmanı birləşdirərkən kabel 3x1,5 mm2. Belə xətləri qorumaq üçün 10 A avtomat modullar istifadə olunur, çünki onlarda yük 4 kVt-dan çox olmayacaq.
• Elektrik acarlarını quraşdırarkən – kabel 3x2,5 mm2. Onlar ən azı 16 A gücündə bir qoruyucu dövrə tələb edəcəklər, çünki bu cür rabitələrdə güc 6 kVta çata bilər.
• Elektrik sobası, qabyuyan maşın güclü istehlakçıları birləşdirərkən kabel 3x6 mm2 - istifadə olunur. Bu tip cihazlar bir şəbəkədə birləşdirilirsə, qorunmaq üçün 40 A elektrik kəsici quraşdırılır.
• Bir kottec üçün 3x10 mm2 kabel məhsullardan istifadə etmək daha yaxşıdır.
Qablaşdırma
Hər bir qablaşma əlavə edilmiş etiketdə göstərilən zəruri məlumatlar ilə müşayiət olunur.
• Şirkətin adı - bu məhsulun və ya markanın istehsalçısı.
• Naqilin markası;
• İstehsal tarixi;
• Məhsulun uyğun olduğu sertifikatlar
• Kabelin en kəsik sahəsi və uzunluğu;
• Ümumi çəki;
• Təsdiq edilmiş keyfiyyət nişanı
Sertifikat - məhsulların yanğın təhlükəsizliyinin təsdiqi.
Uyğunluq sertifikatı - kabel üçün verilən elektrik quraşdırma məhsulunun uyğunluq sertifikatı.
Orta iş şəraitində məişət elektrik təchizatı aşağıdakı en kəsikli kabellərin alınmasını tələb edir:
• Elektrik açarları və işıqlandırmanı birləşdirərkən kabel 3x1,5 mm2. Belə xətləri qorumaq üçün 10 A avtomat modullar istifadə olunur, çünki onlarda yük 4 kVt-dan çox olmayacaq.
• Elektrik acarlarını quraşdırarkən – kabel 3x2,5 mm2. Onlar ən azı 16 A gücündə bir qoruyucu dövrə tələb edəcəklər, çünki bu cür rabitələrdə güc 6 kVta çata bilər.
• Elektrik sobası, qabyuyan maşın güclü istehlakçıları birləşdirərkən kabel 3x6 mm2 - istifadə olunur. Bu tip cihazlar bir şəbəkədə birləşdirilirsə, qorunmaq üçün 40 A elektrik kəsici quraşdırılır.
• Bir kottec üçün 3x10 mm2 kabel məhsullardan istifadə etmək daha yaxşıdır.
Qablaşdırma
Hər bir qablaşma əlavə edilmiş etiketdə göstərilən zəruri məlumatlar ilə müşayiət olunur.
• Şirkətin adı - bu məhsulun və ya markanın istehsalçısı.
• Naqilin markası;
• İstehsal tarixi;
• Məhsulun uyğun olduğu sertifikatlar
• Kabelin en kəsik sahəsi və uzunluğu;
• Ümumi çəki;
• Təsdiq edilmiş keyfiyyət nişanı
Yekunda aşağıda qeyd edilən nəticələri çıxartmaq olar:
• Kabel seçmək, səhvlərə və ciddi məhdudiyyətlərdən sapmalara dözməyən məsuliyyətli bir işdir. Heç bir təcrübəniz yoxdursa və ya şübhəniz varsa, ixtisaslı mütəxəssislərə müraciət edin.
• İstifadə olunmuş və ya sökülmüş kabel məhsullarını istifadə etməyin. Etibarlı ticarət platformalarından kabel alın və lazımi sənədlər paketinə sahib olduğunuzdan əmin olun.
• Mənzilinizdə və ya evinizdə elektrik naqillərinin dəyişdirilməsinə qənaət etməyə çalışmayın - bu, təhlükəsizliyinizə investisiyadır.
• İstehlak materiallarını satın almadan əvvəl, mənziliniz üçün istifadə edəcəyiniz elektrik məhsullarının layihəsini tərtib etməyinizə əmin olun. Yaxşı hazırlanmış layihə tələb olunan materialları və onların texniki xüsusiyyətlərini müəyyən etməyi asanlaşdıracaq və tələb olunan satınalma həcmini düzgün formalaşdıracaq.
• Nəzərə alın ki, kabelə əlavə olaraq bir çox digər elektrik məhsulları və aksesuarlar almalı olacaqsınız. (Paylayıcı qutular, rozetkalar, avtomatlar, rozetkalar, terminal konnektorları, elektrik açarları, qalıq cərəyan cihazları, kabel kanalları və s.) Bütün bu istehlak materialları mənzilin fərdi enerji istehlakına uyğun olmalı, qüsursuz işləməyi təmin etməli, əmlakın və sakinlərin təhlükəsizliyinə zəmanət verməlidir.
• İstifadə olunmuş və ya sökülmüş kabel məhsullarını istifadə etməyin. Etibarlı ticarət platformalarından kabel alın və lazımi sənədlər paketinə sahib olduğunuzdan əmin olun.
• Mənzilinizdə və ya evinizdə elektrik naqillərinin dəyişdirilməsinə qənaət etməyə çalışmayın - bu, təhlükəsizliyinizə investisiyadır.
• İstehlak materiallarını satın almadan əvvəl, mənziliniz üçün istifadə edəcəyiniz elektrik məhsullarının layihəsini tərtib etməyinizə əmin olun. Yaxşı hazırlanmış layihə tələb olunan materialları və onların texniki xüsusiyyətlərini müəyyən etməyi asanlaşdıracaq və tələb olunan satınalma həcmini düzgün formalaşdıracaq.
• Nəzərə alın ki, kabelə əlavə olaraq bir çox digər elektrik məhsulları və aksesuarlar almalı olacaqsınız. (Paylayıcı qutular, rozetkalar, avtomatlar, rozetkalar, terminal konnektorları, elektrik açarları, qalıq cərəyan cihazları, kabel kanalları və s.) Bütün bu istehlak materialları mənzilin fərdi enerji istehlakına uyğun olmalı, qüsursuz işləməyi təmin etməli, əmlakın və sakinlərin təhlükəsizliyinə zəmanət verməlidir.
